Irene González Basanta está considerada un alicerce fundamental do futfem galego e estatal. A ela adícase o libro ‘Las diez mil hijas de Irene’ que escribe o xornalista coruñés Álex Centeno.
Pioneira entre as pioneiras, a porteira coruñesa, creadora do Irene FC, capitá dun equipo de balompé e futbolista na época dos anos vinte do século pasado, esta herculina é un referente para as mulleres galegas que aman esta modalidade deportiva.
Nos últimos anos, logo dunha etapa no olvido colectivo, estase a recuperar a súa figura. Froito diso téñense publicado libros como Irene y las puertas del fútbol. Historia de una pionera, obra que asinan man con man dous xornalistas herculinos: Rubén Ventureira e Juan Luis Rodríguez Cudeiro. Ocúpanos hoxe nesta entrevista a última obra escrita que fai referencia á figura de Irene González Basanta. Neste caso ela aparece como inspiradora das seguintes xeracións de mulleres do futfem galego. Falamos do libro ‘Las diez mil hijas de Irene’ escrito polo xornalista herculino Álex Centeno. Nel faise un repaso a historia de moitas mulleres que forman parte da historia do fútbol galego.
O recorrido que fai Álex Centeno transita por moitos capítulos da historia do futfem en Galicia, desde a figura da citada porteira coruñesa Irene González, a Vero Boquete, Mari Paz Vilas, ou as xogadoras do Karbo entre das que están nomes como os de Inma Castañón, Pili Neira ou Lis Franco, por citar un trío de as futbolísticos dese equipo mítico, e chega ata o momento presente recompilando os nomes e apelidos das case 6.000 mulleres que nesta tempada 2022-23 contan con licencia da Real Federación Galega de Fútbol (RFGF).
Como facemos en As Nosas, neste libro titulado ‘Las diez mil hijas de Irene’ as protagonistas son tantas e tantas mulleres que son parte imprescincible do que acontece ao redor do esférico, sobre o tepe, pero tamén no vestuario, no ximnasio… As protagonistas son xogadoras, adestradoras, árbitras, sanitarias, utilleiras… Todas elas son, dalgúns xeito, fillas da porteira Irene, a pioneira do futfem en Galicia.
Ver esta publicación en Instagram
De todas esas mulleres bravas do deporte galego, pero máis en concreto do fútbol, falan as páxinas deste libro que edita LAR Libros e que relata cen anos de futfem galego. En definitiva ‘Las diez mil hijas de Irene’ recolle a historia de As Nosas mulleres do fútbol en terras galegas. Sobre elas falamos co autor do libro, Álex Centeno. Velaí a conversa.
AS NOSAS: Quen son as de mil fillas de Irene?
ÁLEX CENTENO: As dez mil fillas de Irene son as dez mil loitadoras que desde Irene González Basanta, nos anos vinte, ata agora, puxeron o seu grao de area para que o fútbol femenino acadase un alcance, hoxe en día ten un certo recoñecemento pero que aínda falta moito.
A.N.: Por que ese número, por que dez mil?
ÁLEX CENTENO: É unha alegoría. Agora mesmo hai na Real Federación Galega de Fútbol (RFGF) hai preto de 6.000 licencias de xogadoras, adestradoras, árbitras, utilleiras… Se botamos a mirada cara a atrás un século ben poideran ser 10.000 esas mulleres. Pero basicamente é unha alegoría, un número redondo.
Álex Centeno: “Sen Irene é posible que non existise o fútbol femino galego”
A.N.: Mirando as páxinas deste libro observamos que hai fillas de Irene, pero tamén netas. A semente de Irene González Basanta foi robusta e agromou forte no fútbol galego, non si?
ÁLEX CENTENO: Sen Irene González Basanta é posible que non existise o fútbol feminino en Galicia. Irene González foi unha muller avanzada nos seus tempos. Foi unha pioneira como moitas outras pioneiras en Galicia.
A primeira árbitra de España é galega. As primeiras catro adestradoras son galegas. A primeira muller española en gañar unha champions é galega, Vero Boquete.
O primeiro club campión de España de fútbol é o Karbo, que provén dun barrio humilde da Coruña. A primeira selección autonómica que se proclamou campioa de España foi a de Galicia.
A día de hoxe o único futbolista español (home ou muller e de calquera categoría) en conseguir sete goles nun partido internacional coa Selección Española, foi Mari Paz Vilas, tamén galega. Así que Galicia foi pioneira no fútbol feminino, e a nai, a madriña… chámalle como queiras, foi Irene González Basanta.
Álex Centeno: “Foi unha pioneira como moitas outras pioneiras en Galicia. A primeira árbitra de España é galega. As primeiras catro adestradoras, galegas. A primeira muller española en gañar unha champions, galega. O primeiro club campión de España de fútbol é o Karbo. A primeira selección autonómica que se proclamou campioa de España foi Galicia”.
A.N.: Sendo coñecida no seu tempo, é curioso como se perdeu a figura de Irene González durante un período importante da historia, non?
ÁLEX CENTENO: Perdeuse como se perderon tantas cousas. Alguén me preguntaba estes días nunha das presentacións de ‘Las diez mil hijas de Irene’ que fora o máis difícil de facer no libro. E o máis difícil é que a xente lembre as cousas, conseguir testemuñas. A xente co paso do tempo vaise esquecendo. Irene morreu con 19 anos, xogou moi pouquiño tempo ao fútbol. Foi unha figura importantísima, pero nun espazo moi reducido de tempo.
A.N.: Que queda do ADN – Irene no fútbol feminino actual en Galicia? Que resortes consideras que poden ter en común as mulleres que hoxe xogan ao fútbol con aquela Irene pioneira?
ÁLEX CENTENO: As gañas de facerse un oco no fútbol, de que se recoñeza o seu traballo, a paixón polo fútbol, e tamén a loita que segue habendo para que non exista discriminación.
A.N.: Se te tiveses que quedar con tres historias deste libro, con tres desas dez mil fillas de Irene, cales escollerías?
ÁLEX CENTENO: Teño me quedar con Vero Boquete polo que supuxo, por ser a primeira española en gañar unha Champions, por ser a prologuista do libro. Vero Boquete ten unha carreira como poucos homes galegos teñen unha similar!
Quédome tamén co capítulo do libro que fala das rapazas de Valga que sendo nenas loitaron polo seu dereito de xogar ao fútbol cos nenos estando prohibido. Conseguírono e grazas a elas, e á súa loita, hoxe hai equipos mixtos.
E logo quédome coa homenaxe que pretendo facer, non sei se o conseguín, a esas 6.000 mulleres con licenza na RFGF actualmente como xogadoras, adestradoras, doutoras, delegadas… ao final do libro están o nome e apelidos de todas elas, desas case 6.000 loitadoras que seguen hoxe en día, cada semana, dándolle patadas ao balón.
‘Las diez mil hijas de Irene. Cien años de fútbol femenino en Galicia’ presentouse na Coruña
